RESTAURATIE VAN DE SPAANSE PANELEN
VAN KASTEEL DE HAAR 
DEEL 1: INTRODUCTIE 

Kasteel de Haar is in het bezit van negen Spaanse panelen uit de 15e eeuw. Deze mooie en zeldzame schilderijen hangen in de Main Hall en de ridderzaal. Daar hebben ze ook altijd al gehangen. De schilderijen zijn waarschijnlijk aangekocht vlak na het herbouwen van het kasteel aan het einde van de 19e eeuw. Mogelijk heeft Pierre Cuypers (de architect van het kasteel) baron Etienne van Zuylen van Nijevelt en zijn vrouw Hélene de Rothschild getipt deze panelen te kopen als passende aankleding van het kasteel. De panelen passen mooi in de middeleeuwse/neogotische stijl die Cuypers voor ogen had met zijn ontwerp.

Helaas zijn de schilderijen momenteel niet in goede staat. Ze zijn oud en hebben meerdere schades. Ze zijn al een keer eerder gerestaureerd en deze restauratie is weer zichtbaar geworden: de relatief nieuwere verf is anders verouderd/verkleurd dan de oorspronkelijke verf en daardoor zichtbaar geworden. Daarnaast hangen de panelen in het kasteel met een fluctuerende temperatuur en luchtvochtigheid. Dit is iets waar schilderijen geschilderd op hout niet erg van houden: hout reageert op de luchtvochtigheid waardoor het gaat bewegen en kromtrekken en er spanning op de verflagen komt te staan. Het gevolg is dat de verf los kan gaan laten. Jammer genoeg is dat gebeurd, bij het ene schilderij meer dan het andere. Daarnaast waren de schilderijen zeer vuil: op het oppervlak was een donkergrijze laag vuil gevormd. Het werd dus tijd voor een restauratie. Afgelopen zomer zijn wij van start gegaan met de eerste 5 schilderijen. De behandeling bestaat uit het reinigen van het verfoppervlak en het vastzetten van loszittende verf.

Zeven van deze schilderijen horen hoogstwaarschijnlijk bij elkaar en behoren dus tot hetzelfde altaarstuk, gewijd aan Maria. Deze zeven panelen zijn te dateren rond de 15de eeuw en komen vermoedelijk uit Catalonië.  De schilderijen zijn niet toegeschreven aan een schilder/atelier, de maker is dus onbekend. Hopelijk kunnen we door onderzoek tijdens de restauratie meer te weten komen over de herkomst van deze zeven schilderijen.

Detail vlucht naar Egypte: links schoongemaakt, rechts is nog vuil. 

Vlucht naar Egypte 

Foto vies watje tijdens reinigen. 

Overzicht van vieze watjes: er komt heel wat vuil van het oppervlak af.