Nog feilloos kan ik mij herinneren hoe ik als ventje van een jaar of acht bij mijn grootvader op het erf een doek optilde en oog in oog kwam te staan met het houten wiel van iets dat ik verder niet kon thuisbrengen. Een ‘koets’, zo bleek, en ik kreeg uitgelegd dat ze ‘vroeger’ met paard-en-wagen op houten wielen rondreden. 

Daarmee was mijn fascinatie voor het rijtuig gewekt en begrijp ik wat de Jachtbreak van Kasteel de Haar zo bijzonder maakt voor restaurateur Maria Stolk. Het patina, hoe de vernis is gebarsten tot een prachtige structuur, de perfectie van het ogenschijnlijk eenvoudige design, de levendigheid van het smeedwerk of het gevoel van de oude stof.

‘Ging je er van houden of was je al gelijk verliefd?’, vroeg ik aan Maria Stolk nadat zij zo vurig over de Jachtbreak had verteld. Maria kon niet anders antwoorden dan; gelijk verliefd. Als ze aan de Jachtbreak werkt is het háár grote liefde, en gelukkig is het een gedeelde liefde met haar echtgenoot Piet en zoon Jean-Louis. “Als ik er aan werk is het ook mijn rijtuig en niet van een ander”, klinkt het als een milde variant op ‘in de ban van de ring’. Ze staat er mee op en gaat er spreekwoordelijk mee naar bed. Over uren heeft ze het daarom gewoonweg niet, het heeft ook geen zin, zelfs al is dat zakelijk gezien minder verstandig. Wel praat ze vol passie over de hardheid van oude rijtuigvernis, anders dan op schilderijen, en daarmee de moeilijkheid om die te verwijderen. Over hoe ze eerst met een ‘zacht’ oplosmiddel die oude vernis te lijf gaat en het dan steeds met iets sterkers probeert tot het vieze laagje oplost. Over hoe ze bijna vergeten was om een foto te maken toen ze halverwege was met reinigen, om het effect voor-en-na te laten zien. “Dan heb ik geen besef meer van tijd en ga gewoon door.”

“Vroeger als piepjonge restaurator durfde ik rijtuigen die wij gerestaureerd hebben niet terug te zien. Vooral uit angst dat het restauratiewerk wellicht niet goed genoeg was of omdat je bang was dat er wellicht niet goed op werd gepast. Nu is die angst al vele jaren weg, want we weten dat het met ons werk goed zit en er door goede voorlichting van onze zijde meestal goed op de rijtuigen wordt gepast. Ik zie nu dan ook met veel plezier de rijtuigen terug die hier onder handen genomen zijn. We gaan ook wel zeker kijken als ze in De Haar staan.”

Bij restauratiecentrum Stolk hebben ze een vurige passie en het mateloze respect voor een authentiek rijtuig als de Jachtbreak. Het zou niet in betere handen kunnen zijn.

Lees hier deel 7

Mario Broekhuis (51), afgestudeerd in de rentmeesterij, voelt zich helemaal thuis op een historische buitenplaats als De Haar. Hij weet bovendien ales van rijtuigen en kan daar heerlijk over vertellen. Vandaar dat Mario op deze pagina ons een maandelijkse update geeft van het verloop van de restauratie van drie rijtuigen voor De Haar. De drie rijtuigen in dit project komen uit het beheer van Borg en Nationaal Rijtuigmuseum Nienoord en gaan over in langdurig bruikleen door Kasteel de Haar. Dit project is mede mogelijk gemaakt VZW Pater Davids, Prins Bernhard Cultuurfonds, VSBfonds, de Stichting Bonhomme Tielens en Stichting kasteel de Haar. De Stichting Hippomobiel Erfgoed begeleidt de uitvoering en verzorgt de communicatie.